ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΙΕΡΑΣ ΚΑΛΥΒΗΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΥΨΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ (ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ)
Η Ιερά και ιστορική Καλύβη της Παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού ευρίσκεται στην Μεγαλώνυμο Ιερά Σκήτη της Αγίας Θεοπρομήτορος Αγίας Άννης του Αγίου Όρους Άθω.
Το 1652 μ. Χ. ανακαινίζεται από τον Ιεροδιάκονο και Διδάσκαλο Διονύσιο Κότη. Αυτό επιβεβαιώνει και κειμηλιακή εικόνα του Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου στο αρχαιότατο, ιστορικό τέμπλο του ναϋδρίου του Τιμίου Σταυρού.
Ένα σημαντικότατο ιστορικό γεγονός, που αφήνει να υπάρχει βαρύτατο ιστορικό τεκμήριο, είναι ότι η Ι. Καλύβη από την ανακαίνισή της το 1652 μ.Χ. μέχρι και σήμερα είχε και έχει διαδοχή. Σε ολόκληρη την αγιορειτική ιστορία ούτε 2 Καλύβες και Κελλιά δεν κατάφεραν να νικήσουν τον χρόνο και την ιστορία, ώστε να φτάσουν σε συνεχόμενη διαδοχή 361 συνεχόμενων ετών ζωής, ιστορίας και πολιτισμού.
Μετά τον Διάκονο Διονύσιο ήρθε αργότερα ένα άλλο πρόσωπο, ο Θεοφάνης Μοναχός (1730 μ.Χ.). επτανήσιος στην καταγωγή και συγκεκριμένα από την νήσο Κεφαληνία.
Συνδετικός κρίκος της μακρόχρονης ιστορικής διαδρομής εμφανίζεται ο Μοναχός Σάββας, που την περίοδο της επανάστασης του 1821 μένει μόνος του, για να προσεύχεται στον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό, έτσι ώστε το λυτρωτικό αίμα του οποίου, να ενδυναμώνει τους μαχητές, λαϊκούς και μοναχούς, να φέρουν εις πέρας την αποστολή τους. Ολοι οι υπόλοιποι Μοναχοί, που μέχρι τότε μονάζανε στην Ι. Καλύβη, πήγαν να προσφέρουν στον απελευθερωτικό αγώνα, για την εκτόπιση του ισλαμικού – οθωμανού κατακτητή, που είχε καταλάβει την Ελλάδα.
Όμως το έτος 1840 είναι ορόσημο για την μετέπειτα ιστορική διαδρομή. Ήρθαν οι κατά σάρκα αδελφοί και μόνασαν με τα ονόματα Ανανίας, Ιωαννίκιος, Ευγένιος, Κύριλλος από την Μαγνησία και συγκεκριμένα την περιοχή του Αλμυρού.
Ο Μοναχός Ανανίας ανέλαβε την Αγιογραφία, ο δε Ιωαννίκιος το πνευματικό μέρος.
Ο Μοναχός Ανανίας ο Α΄ πάρα πολύ γρήγορα προχώρησε στην Αγιογραφία.
Την περίοδο εκείνη ανθούσε η Ρωσική Τεχνοτροπία. Ετσι, δεν άργησε να διδάξει και στους αυταδέλφους του την υψηλή καλλιτεχνική ρωσική τεχνοτροπία. Η προφορική παράδοση από τους Γεροντάδες μας λέει ότι με απόφασή της η ιστορική Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος (η επονομαζόμενη και ρωσική), έδωσε προς τιμήν του Ανανία του Α! την ονομασία στην Καλύβη ως :
“ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΟΣ ΑΝΑΝΑΙΩΝ ΙΕΡΑΣ ΚΑΛΥΒΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΥΨΩΣΕΩΣ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ”.
Ως προσωπικός συνεργάτης – Αγιογράφος της Ιεράς Μονής Αγίου Παντελεήμονος (της επονομαζόμενης και ρωσικής), εκτός της υψηλής Αγιογραφίας, μαθαίνει και την Ρωσική γλώσσα άπταιστα, μαζί με τον αδελφό του Μοναχό Ευγένιο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μη είναι καθόλου γνωστοί στην Ελλάδα, αλλά παράλληλα να συσσωρευθούν δώρα και κειμήλια ιστορικής μορφής από την Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος προς την ιστορική Ιερά Καλύβη Τιμίου Σταυρού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι είχε πραγματοποιηθεί σύμβαση μεταξύ Ι. Μονής Αγίου Παντελεήμονος με την Ιερά Καλύβη Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, να παραδίδουν μία μεγάλη παραγγελία εικόνων ρωσικής τεχνοτροπίας στην Μονή.
Πιο συγκεκριμένα και πολύ χαρακτηριστικά, μια βάρκα ερχόταν από την Ι. Μονή κάθε Σάββατο στην παραλία και παραλάμβανε τις ετοιμοπαράδοτες εικόνες, που είχαν συμφωνηθεί να τελειοποιούν στο Εργαστήριο Αγιογραφίας Αδελφότητος Αναναίων, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Μοναχού Ανανίου του Α΄.
Αυτά γίνονταν γιατί κατά την περίοδο εκείνη ερχόταν συνεχώς από την Οδησσό ρωσικό κρουαζιερόπλοιο με πιστούς για θρησκευτικό προσκύνημα, που είχε τελικό προορισμό τα Ιεροσόλυμα. Ενδιάμεσα έκανε στάση και την Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος (την επονομαζόμενη και ρωσική), (πληροφορία Γέροντος Κυρίλλου Β΄, του Ισχυρού.)
Τα υλικά αγιογραφίας, που χρησιμοποιούσαν στο εργαστήριο των Αναναίων ήταν από την Ρωσία . Αριστης ποιότητας και με την έγκριση των υπευθύνων Μοναχών από την πλευρά της Ι.Μ. Αγίου Παντελήμονα..
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την περίοδο εκείνη στην Ι. Καλύβη του Τιμίου Σταυρού έρχονταν αρκετοί επιφανείς Ρώσοι μοναχοί και λαϊκοί, διότι υπήρχε άριστο κλίμα αδελφικής συνεργασίας.
Συγκεκριμένα, ο Αρχιμηχανικός Γέρων Επιφάνιος ο Ρώσος, δώρισε κατά την περίοδο της Πανηγύρεως του Τιμίου Σταυρού στον προσωπικό του φίλο Γέροντα μοναχό Ευγένιο Α΄ ένα επιτραπέζιο ρολόϊ, που αποτελεί πλέον μουσειακό υλικό της Καλύβης.
Με την ευλογία του Γέροντος Επιφανίου, του αρχιμηχανικού της Μονής, κατόπιν αιτήσεως του Γέροντος Ανανίου Α΄ Μοναχού και για επιδιόρθωση μικροτεχνικών προβλημάτων, απέστειλαν και πάγκο ξυλοτορνευμένο, άριστης τεχνολογίας για την εποχή του, απ’ ευθείας από την Ρωσία προς την Καλύβη.
Επίσης, ενδεικτικά θα αναφέρουμε, ότι το ρωσικό Πολυτεχνείο Καλών Τεχνών της Αγίας Πετρούπολης, ως ευχαριστίες για την άριστη συνεργασία μεταξύ Ι.Μονής και Ι. Καλύβης, δώρισε προς τον Αγιογραφικό οίκο Αναναίων εικόνα άριστης τεχνικής, «τιμής ένεκεν και εμποδίου λήθης», με μικρογραφία της Γεννήσεως του Χριστού.
Στην μνήμη των Γεροντάδων μας (πληροφορία Γέροντος Μοναχού Κυρίλλου Β! του Ισχυρού) απαριθμούνται πάρα πολλοί ιερωμένοι Μοναχοί, που φιλοξενούνταν και είχαν αδελφικές σχέσεις με την Ιστορική μας Ι. Καλύβη «εκ του ευλογημένου Βορρά» όπως συνήθιζε να διηγείται ο γέρων Κύριλλος Β΄ ο Ισχυρός.
Η Αδελφότητα, μαζί με τον εκλεκτό και πάρα πολύ αγαπητό παπα-Σεραφείμ, από την Ι.Μονή του Αγίου Παντελεήμονος, συνεχίζαμε να φτιάχνουμε εικόνες ρωσικής τεχνοτροπίας, για την συνέχιση της μακροχρόνιας αλλά και πιστότατης, ιστορικής συνεργασίας. Ο παπα Σεραφείμ ήταν πάρα πολύ ευχαριστημένος αλλά και αναπαυμένος από την συνεχιζόμενη συνεργασία και μας εκτιμούσε πάρα πολύ, καθώς βίωνε και αισθανόταν την πιστή και μακρόχρονη φιλία, που ένωνε την Ι. Καλύβη του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού και την Ι. Μονή του Αγίου Παντελεήμονος.
